رمز ارزها (cryptocurrencies) یک بحث داغ و تازه ای هستند که بخاطر نوسانات زیاد بازار آن و سودهای زیاد آنها توجه بسیاری از جانب دولت ها و مردم به خودشون جلب کرده اند. در این پست من میخواهم یک آشنایی و دانش مقدماتی از بیت کوین، نحوه عملکرد بلاکچین، نحوه نگهداری رمز ارزها، روش های کسب درآمد و مهارت های لازم برای فعالیت در این بازار در اختیارتون قرار بدهم.

 

تاریخچه پول

قبل از پول مبادله کالا به کالا بود با گذشت زمان ضرب سکه طلا آغاز شد که با مشکلات زیادی همراه بود از جمله دشواری جابجایی مقادیر بالا. بعدها رسیدهای مالی آمدند که افراد دارایی خود را به این نهاد های قابل تضمین می سپردند و رسیدی معتبر از دارایی خود تحویل می گرفتند و با آن مبادلات خود را انجام می دادند.

و بعد از آن پول و اسکناس کاغذی به وجود آمد.

پول های کاغذی پشتوانه داشتند مثلاً ارز دلار پشتوانه اش طلا بود یعنی هر وقت قصد چاپ پول داشتند مقداری از ذخایر طلا کم می‌کردند و پول چاپ می‌کردند. ولی در زمان ریچارد نیکسون پشتوانه طلا برداشته شد و ارز دلار بدون پشتوانه شد که به این اتفاق شوک نیکسون نیز گفته می شود.

بدون پشتوانه شدن پول باعث چاپ بی رویه آن توسط دولت ها شد که همین چاپ زیاد تورم را ایجاد کرد.

بعدها سرویس هایی مثل پی پال به وجود آمدند ولی باز هم محدودیت هایی وجود داشت پول الکترونیکی شد ولی متمرکز بود.

متمرکز بودن یعنی فرد یا افرادی به خصوص کنترل همه چیز را در دست دارند و این خود باعث فسادهای مالی، تقلب ها ، بلوکه کردن پول و .... میشود. متمرکز بودن پی پال یکی از دلایل اصلی محدودیت ما برای استفاده از این سرویس می باشد.

پاک شدن پست از شبکه های اجتماعی یا بسته شدن حساب شما نیز به دلیل متمرکز بودن این شبکه ها میباشند.

 

ظهور بیت کوین

سال ۲۰۰۹ بیت کوین ، اولین رمز ارزی که از فناوری بلاک چین استفاده می کرد و غیر متمرکز بود توسط شخص یا گروه ناشناس به اسم مستعار ساتوشی ناکاموتو به وجود آمد.

بیت کوین یک سیستم پرداخت الکترونیکی همتا به همتا یا فرد به فرد است که غیر متمرکز است و هیچ نهاد یا سازمانی آن را کنترل نمی کند.

قبل از بیت کوین رمز ارز دیگری به اسم دیجی کش وجود داشت که شکست خورد و دلیل اصلی شکست عدم استفاده از فناوری بلاک چین بود.

* به کوچک ترین واحد از بیت کوین نیز ساتوشی(Satoshi) می گویند هر یک بیت کوین برابر با 100 میلیون ساتوشی می باشد.

 

رمز ارز(کریپتوکارنسی)

رمز ارز یا کریپتو کارنسی از دو کلمه کریپتو که از کریپتوگرافی یا رمزنگاری و کارنسی به عنوان ارز ریشه میگیرد و استفاده از لفظ ارز دیجیتال صحیح نمی باشد.

فناوری رمزنگاری که از زمان جنگ جهانی دوم به وجود آمد برای فرستادن پیام رمزنگاری شده از یک فرد به فرد دیگری استفاده می‌شد.

در بیت کوین داده ها که می توانند اطلاعات تراکنش ها باشند به تابعی ارسال می شوند و داده ها را به رشته عبارتی که شامل حروف و اعداد می باشد تبدیل می کند. به این فرآیند Hashing نیز گفته می شود. طول رشته عبارت همیشه ثابت می باشد چه 1 مگ داده باشد چه 10 گیگ.

فناوری دیگری که در رمز ارزها استفاده می شود دفترکل توزیع شده نام دارد. دفترکل کاغذ یا اسنادی میباشند که حسابداران در آن ورودی ها و خروجی های یک کسب و کار را یادداشت می کنند.

دفتر کل توزیع شده اینگونه می باشد که اگر ده نفر داده ها و یا اطلاعاتی را در دست داشته باشند اگر یک نفر از آنها داده‌ها و اطلاعاتش با بقیه تطابق نداشته باشد به دلیل دستکاری از سیستم حذف می شود. این سیستم از خرابکاری و تغییر اطلاعات جلوگیری می کند.

بعد از بیت کوین رمز ارز های دیگری آمدند مثل اتریوم، ریپل، بیت کوین کش و ... که به هر رمز ارزی به جز بیت کوین آلت کوین (Alt coin) گفته می شود.

بیت کوین دارای قوانین بخصوصی می باشد که یکی از مهمترین قوانین آن تعداد کل می باشد که ۲۱ میلیون عدد خواهد بود و بعد از آن بیت کوین دیگری به وجود نخواهد آمد که این خود باعث ارزشمند شمرده شدن بیت کوین می باشد.

چند ویژگی ارزشمند رمز ارزها عبارتند از:

• غیرمتمرکز بودن
• ارزانتر بودن
• سریع تر بودن عملیات انتقال پول (در سیستم های سنتی انتقال اصل پول روزها طول میکشد)
• کارمزد کمتر تراکنش ها (در انتقال پول از کشوری به کشور دیگر پول کارمزد به صراف بستگی دارد)
• امنیت به شدت بالا (هک حساب های بانکی و تخلیه موجودی افراد)
• ناشناس بودن فرستنده و گیرنده

*در بین رمز ارزها برخی کوین و به برخی توکن گفته می شود. اگر رمز ارزی شبکه و بلاکچین خودش را داشته باشه به آن کوین میگویند و اگر وابسته به شبکه دیگری باشد به آن توکن می گویند.

 

نحوه عملکرد بلاکچین

در بلاکچین بلندترین زنجیره ، زنجیره اصلی نام دارد و به اولین بلوک ساخته شده بلوک Genesis می گویند.

بلاکچین داده ها و اطلاعات  را در یک بلوک قرار می دهد و وقتی که حافظه بلوک تکمیل شد سراغ بلوک بعدی میرود. هر کدوم از این بلوک ها به صورت زنجیره وار به هم متصل هستند و کدهایی از بلوک قبل در خود دارند که اگر در آن تغییری ایجاد شود بلاک های بعدی نامعتبر میشوند.

هر 10 دقیقه یک بلوک به بلاکچین اضافه میشود و اندازه هر بلوک بلاکچین در بیت کوین 1 مگ می باشد.

این اطلاعات در شبکه در دست تمام کسانی است که در شبکه قرار دارند و به هم متصل هستند به این افراد Node یا گره گفته می شوند. گره ها همگی یک نسخه بروز شده از بلاکچین بیت کوین را دارند.

سه نوع Node وجود دارند:

• Lite Node: در بخشی از تراکنش ها کمک می کنند.
• Full Node: باید تمام سوابق بلاکچین را دانلود کنند و مدام بروز رسانی کنند.
• Miner: وظیفه استخراج بلوک و اضافه کردن آن به زنجیره را بر عهده دارند.

وظیفه Node ها در بیت کوین بررسی تراکنش ها می باشند. وقتی تایید شدند این اطلاعات در بلوک قرار میگیرند و این بلوک ها هر 10 دقیقه استخراج و به زنجیره بلوک ها اضافه می شوند.

 

* حمله 51% : حمله ای می باشد که برای خراب کاری و ایجاد اختلال در بلاکچین بکار می رود و وقتی اتفاق می افتد که بیش از 51 درصد از شبکه تحت کنترل خرابکاران بیافتد. در بیت کوین چنین اتفاقی غیر ممکن می باشد.

از ابتدا تا به امروز اگر یکی از Node قصد دستکاری سیستم را داشته باشد از سیستم به دلیل تناقض اطلاعاتی با دیگر Node ها حذف می شود. در کل جهان بیت کوین حدود 9500 Node دارد و هرچه تعداد بیشتر شود امنیت شبکه نیز بیشتر می شود.

برای استخراج بیت کوین در گذشته می توانستید از cpu و کامپیوتر خود استفاده کنید ولی الان به دلیل بالا رفتن سختی شبکه باید از سخت افزار هایی به نام ASIC Miner استفاده کنید.

در استخراج بیت کوین نیاز به حل مسائل پیچیده است که انسان قادر به حل آن نیست. برای همین از دستگاههای با قدرت پردازش بالا استفاده می شود.

وقتی سختی شبکه بالا می رود یک ماینر نمی تواند بلوک استخراج کنند برای همین چند ماینر دور هم جمع می شوند و یک استخر استخراج را تشکیل می دهند و پاداش بدست امده را بین خود تقسیم می کنند.

هر ماینر در شبکه بیت کوین قدرت پردازش بیشتر و توان محاسباتی بیشتری داشته باشد شانس دریافت پاداش بیشتری دارد. پاداش در حال حاضر (2021) ۶.۲۵ بیت کوین می باشد. در ابتدا ۵۰ بیت کوین بود که این مقدار هر چهار سال نصف میشود به این نصف شدن هاوینگ یا Halving می گویند.

ماینرها یک پاداش دیگر دریافت می کنند که کارمزد تراکنش ها می باشد به این مکانیزم پاداش دادن PoW (Proof of Work) یا گواه برکار می گویند. هدف از ایجاد این پروتکل، اطمینان از اعتبار تراکنش و رخ ندادن حمله بوده است. 

به این مکانیزم ها، مکانیزم اجماع گفته می شود که یک شیوه توافق بین Node ها برای تایید داده ها می باشد. هر بلاکچین مکانیزم اجماع خاص خود را دارد.

در بیت کوین از PoW استفاده می شود.

از دیگر مکانیزم های اجماع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 Proof of Stake) PoS) یا گواه بر سهام: هر فرد بسته به مقدار سهمی که در شبکه به اشتراک می‌گذارد، می‌تواند بلاک بعدی را ایجاد کند.

Proof of Elapsed Time) PoET) یا گواه بر زمان سپری شده:  در این الگوریتم بلاک‌ها در محیطی قابل اعتماد با دوره‌های برابر ایجاد می‌شوند.

Proof of Concept) PoC) یا گواه بر مفهوم: این الگوریتم مدلی است که برای یک سازمان داخلی، با هدف درک بهتر پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

Proof of Location) PoL) یا گواه بر موقعیت: ایمن کردن یک موقعیت جی‌پی‌اس خاص و در نتیجه، احراز هویت کاربران در شبکه را امکان‌پذیر می‌کند. الگوریتم گواه بر موقعیت با ضبط نشانگرهای موقعیت جغرافیایی و زمانی در بلاک چین، باعث جلوگیری از اختلالات و تقلب در سیستم می‌شود.

Proof of Burn) PoB) یا گواه بر سوزاندن: ماینر کوین‌ها را به آدرس تصادفی هش تولید شده می‌فرستد. مصرف کوین‌های منتقل‌ شده به این آدرس اساساً غیر ممکن است؛ چرا که احتمال کشف کلید خصوصی آن صفر است. با سوزاندن کوین‌ها، ماینر فرصتی پیدا می‌کند تا بلاکی از این الگوریتم را پیدا کند و برای آن جایزه بگیرد.

Proof of Space/Proof of Capacity) PoS/PoC) یا گواه بر ظرفیت: رقابت ماینرها نه بر سر سرعت تجهیزات (مانند الگوریتم گواه بر کار)، بلکه بر سر مقدار داده‌های ذخیره‌ شده است. به ازای هر بلاک جدید در بلاکچین، ماینر، یک مجموعه داده‌ی کوچک را می‌خواند. سپس نتیجه (مهلت) را با گذشت زمان از ایجاد آخرین بلاک برمی‌گرداند و پس از آن ماینر می‌تواند یک بلاک جدید ایجاد کند. ماینری که حداقل مهلت زمانی را دریافت کند، بلاک را امضا و پاداش معاملات را دریافت می‌کند.

 

نسل های بلاکچین

اولین نسل از رمز ارزها بیت کوین بود چون اولین رمز ارزی بود که از بلاکچین استفاده میکند.

نسل دوم اتریوم می باشد که قرارداد های هوشمند را به وجود آورد. قرارداد هوشمند(Smart Contracts) قراردادی بدون واسطه می باشد که کد نویسی شده و در بلاکچین قرار می گیرند و غیر قابل تغییر می باشند.

هدف اتریوم خلق دنیایی بدون واسطه با استفاده از قرارداد های هوشمند می باشد. به غیر از قرارداد هوشمند بیشتر برنامه های غیرمتمرکز(Dapps) با استفاده از شبکه اتریوم کد نویسی و اجرا می شوند.

از مشکلات نسل دوم می توان به کارمزد بالا و مقیاس پذیری پایینتر و سرعت پایین نسبت به نسل بعدی اشاره کرد.

* مقیاس پذیری توان پردازشی یک شبکه می باشد مثلا بیت کوین در ثانیه 7 تراکنش و اتریوم 15 تراکنش و در پی پال 1000 تراکنش می باشد.

 

نسل سوم که شامل کاردانو، پلکادات  و .... می باشند. شبکه هایی هستند با مقیاس پذیری بالاتر، کارمزد پایینتر و سرعت بالاتر که نقص های اتریوم را برطرف کردند و رقیب های جدی برای اتریوم به حساب می آیند.

در میان این رمز ارزهای، استیبل کوین هایی با ارزش ثابت و غیر متغییر وجود دارند تا ضرر معامله گران را در زمان افت بازار کاهش دهند و انتقال را راحت تر کنند. ارزش این کوین ها همیشه 1 دلار می باشند.

 

انشعاب (Fork)

وقتی می خواهید تغییراتی در بلاک یا شبکه انجام دهید اگر بلاکچین جدیدی ایجاد شود Hard Fork نام دارد مثل بیت کوین کش که Hard Fork بیت کوین می باشد ولی اگر تغییرات نرم افزاری باشد و بلاکچین جدیدی ایجاد نشود Soft Fork نام دارد.

 

نگهداری

قبل از معرفی انواع کیف پول برای نگه داری رمز ارزها به مفاهیم زیر توجه کنید.

کلید خصوصی : رمز یکی از رمز ارزهای شما می باشد که نباید دست کسی بیافتد.

کلید عمومی : مثل شماره کارت می باشد که برای واریز پول به دیگران می دهید.

کلمات بازیابی : بین 12 ، 18 و یا 24 کلمه می باشد که برای برگرداندن کیف پول خود از آن استفاده می کنید و به هیچ کس نباید بدهید.

* اگر کلید خصوصی یک ارز دست کسی قرار بگیرد فقط اون ارز را خالی می کنند ولی اگر کلمات بازیابی شما دست کسی قرار بگیرد کل دارایی های شما را تخلیه می کنند.

 

انواع کیف پول ها :

• فول Node : کیف پولی که برای دانلود ان باید کل سوابق بیت کوین دانلود کنید.
• لایت Node : لازم به دانلود کل سوابق نیست
• نرم افزاری : داده ها به صورت آنلاین روی نرم افزار نمایش داده می شوند.
• آنلاین(تحت وب) : کیف پول در وب سایت.
• سخت افزاری : به شکل آفلاین داده هارو نگه داری میکنه.
• کاغذی : کلید خصوصی و عمومی روی یک کاغذ قرار دارد.

از لحاظ امنیتی فول Node بیشترین امنیت را دارد بعد از آن سخت افزاری ، کاغذی ، نرم افزاری و در آخر آنلاین کمترین امنیت را دارد.

* در کیف پول صرافی ها کلید خصوصی دست صرافی ها می باشند و هر زمان که بخواهند می توانند حسابتان را ببندند برای همین دارایی خود را در صرافی ها نگهداری نکنید.

 

کسب درآمد

در بازار رمز ارزها کسب درآمد به روش های زیر می باشد:

• معامله و سرمایه گذاری (کوتاه مدت – بلند مدت (هولد))
• استخراج
• Airdrop (با انجام مجموعه ای از کارها و مراحل برای شما به رایگان رمز ارز ارسال می شود)
• ICO (عرضه اولیه کوین)
• طرح های پانزی و کلاه برداری
• وام دهی (با گذاشتن ارزی به عنوان وثیقه ، به مقدار ارزش اون ارز وام دریافت می کنید. )
• Staking (شما با سهامگذاری رمز ارزها برای کمک به امنیت شبکه رمز ارزها سود کسب می کنید.)
• تولید محتوا در فضای مجازی
• تحلیلگری
• مشاوره (برای راه اندازی پروژه)
• برنامه نویس بلاکچین (پردرآمد ترین)

برای سرمایه گذاری و معامله در بازار رمز ارزها باید مواردی را بدونید:

1. برای ورود به این بازار به علم و دانش و در برخی موارد تجربه نیاز دارید
2. رمزارزها بازار کوچکی دارند (2 تا 3 تیلیارد دلار) و توسط سرمایه گذار های بزرگ و حرفه ای دستکاری میشود
3. تعطیلی ندارد
4. بیت کوین سهم بزرگی از بازار را دارد (سلطه) در نتیجه رشد و سقوط آن روی کل بازار اثر می گذارد
5. بازار پر نوسان و هیجانی می باشد و برخلاف بازارهای دیگر دامنه نوسانی ندارد (محدودیت رشد و سقوط)
6. پولی که نمی توانید از دست بدهید را وارد بازار نکنید (مقداری وارد کنید که اگه از دست رفت نارحتش نشید و به زندگیتون لطمه وارد نشود)

 

مهارت های لازم برای معامله و سرمایه گذاری

مهارت های مهم این بازار تحلیل تکنیکال (TA) ، تحلیل بنیادی یا فاندمنتال (FA) و تحلیل اخبار می باشد.

تحلیل تکینکال (تحلیل نمودار قیمتی ) : براساس گذشته نمودار آینده نمودار تحلیل میکنید.

تحلیل بنیادی : بررسی مواردی مثل:

• چه ایده ای باعث به وجود آمدن پروژه شده.
• چه تیمی پشت پروژه هست و چه سابقه ای دارد.
• مشاوران تیم چه کسانی هست.
• همکاران و سرمایه گذاران پروژه چه کسانی هستند.
• چقدر از توکن ها یا کوین ها دست تیم هست و چقدر در کل وجود دارد.
• برنامه نویسان تیم چه کسانی هستند.
• ارزش ذاتی چقدر است. (قیمت همیشه به ارزش ذاتی بر می گردد) 
• بررسی White Paper (سفید نامه ای که اهداف پروژه توسط تیم در آن نوشته شده است)

 

* بررسی اینکه آیا پروژه ای خوب  است و ارزش سرمایه گذاری را دارد مربوط به تحلیل بنیادی و بررسی اینکه کی بخرم و نقطه ورود و خروجم کجا باشد به تحلیل تکنیکال بستگی دارد.

* اخبار نیز می تواند قیمت ها را کم و زیاد کند.