هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی که هوش ماشینی هم نیز نامیده میشود، به هوشمندی نشان داده شده توسط ماشین ها در شرایط مختلف، اطلاق میشود که در مقابل هوش طبیعی در انسان ها قرار دارد. زیرا در مواردی خاص با هوش انسان رقابت می کند. به طور عامیانه واژه "هوش مصنوعی" زمانی به کار برده می شود که یک دستگاه از "عملکردهای شناختی" که طی آن انسان ها از اندیشه ها و افکار دیگر انسان ها بهره می گیرند و میتوانند واکنش هایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی داشته باشند که میتوان به درک شرایط پیچیده از محیط پیرامون سیستم، شبیه سازی فرایندهای تفکری واستدلالی انسانی و پاسخ به آنها و توانایی کسب دانش و یادگیری استدلال برای حل مسایل در شرایط مختلف اشاره داشت.
به طور کلی سطوح هوش مصنوعی به سه دسته زیر تفکیک میشود.
هوش مصنوعی محدود چیست؟
- Artificial Narrow Intelligence (ANI)
این نوع هوش مصنوعی که از رایج ترین اشکال هوش بحساب میاد در یک زمینه محدود عمل میکند و شبیه سازی هوش انسانی است و سطحی از هوش مصنوعی که دامنه اختیارات محدود و وظایف کاملا تعیین شده بسیار عالی عمل میکند. به طور کلی این سیستم ها به هدف حل یک مشکل طراحی شده اند و قادر به انجام یک کار اما به بهترین شکل هستند. شاید این ماشین ها بسیار هوشمند به نظر برسند اماحقیقت این است که حتی از ابتدیی ترین سطوح هوش انسانی هم ساده ترعمل میکنند و همانطورر که اشاره شد توانایی پیش برد یک تسک به خصوص رادارند و قادر به فکرکردن نیستند و تنها مجموعه‌ای از کارهای از پیش تعیین‌شده را انجام می‌دهند.
هوش مصنوعی عمومی چیست؟
Artificial General Intelligence (AGI)
این سطح از هوش هنوز یک مفهوم نظری است و به عنوان هوش مصنوعی تعریف می شود که دارای عملکرد شناختی در سطح انسانی است به طور کلی یک سیستم باید متشکل از هزاران سیستم هوش مصنوعی باریک باشد که به صورت پشت سر هم کار می کنند و با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند تا استدلال انسانی را تقلید کنندو همین نشان دهنده سطح پیچیدگی و بزرگی چالش ایجاد یک شبکه هوش مصنوعی عمومی است. اما به گفته‌ی برخی از محققان پیش‌بینی به می شود که، هوش مصنوعی قوی، میتواند خطری جدی برای بشریت ایجاد کند و به گفته استفن هاوکینگ توسعه و پیشرفت هوش مصنوعی قوی، میتواند پایان‌دهنده‌ی تاریخ بشریت باشد .
هوش مصنوعی سوپر
- Artificial Super Intelligence (ASI)
اما هوش مصنوعی سوپر که در قلمرو علمی-تخیلی قرارداده و در مرحله تئوری باقی مونده.
یک سیستم ابر هوش مصنوعی که میتواند از تمام قابلیت‌های انسانی پیشی بگیرد. این شامل تصمیم گیری، تصمیم گیری منطقی و حتی مواردی مانند ساختن هنر بهتر و ایجاد روابط عاطفی می شود.
به منظوری مجموع های از الگوریتم هاست که میتواند همه وظایف انسان ها را به طور کامل یا حتی ان هارا بهتر از خود انسان انجام دهد . که برای روشن شدن بهتر موضوع، باید گفت چنین چیزی هنوز وجود ندارد و فقط در حد یک ایده است اما آنچه مسلم است، این است که انسان در تلاش برای رسیدن به این هدف است.
انواع هوش مصنوعی
اگر بخواهیم تقسیم‌بندی خوبی از هوش مصنوعی داشته باشیم، می‌توانیم آن را بر اساس کاربردهایش گروه‌بندی کنیم. انواع هوش مصنوعی بر اساس کاربرد عبارتند از:
- ماشین‌های هوش مصنوعی واکنش‌گر (Reactive Machines AI)
- هوش مصنوعی با حافظه محدود (Limited Memory AI)
- هوش مصنوعی مبتنی بر تئوری ذهن (Theory Of Mind AI)
- هوش مصنوعی خودآگاه (Self-aware AI)
- ماشین‌های واکنشی(Reactive Machines)
ماشین ها ی واکنشگرا قابلیت بسیار محدود دارند به طوری که قابلیت مبتنی بر حافظه ندارند و فرایندهای ذهن انسان را در واکنش به انواع مختلف محرک‌ها تقلید میکنند. بدین منظور که نمیتوانند از تجارب قبلی خود برای فعالیت‌های فعلی خود استفاده کنند و توانایی یادگیری ندارند. اما کاربرد این ماشین ها قابل چشم پوشانی نیست. یکی از نمونه های رایج دستگاه هوش مصنوعی واکنشی IBM’s Deep Blue دستگاهی که در سال 1997 استاد بزرگ شطرنج گری کاسپاروف را شکست داد.
ماشین های حافظه محدود: این نوع ماشین‌ها از دسته ماشین هایی هستند که علاوه بر داشتن قابلیت‌های ماشین‌های واکنشی، قادر به یادگیری داده‌های مشخصی هستند تا بتوانند تصمیم بگیرند. و اما تقریبا تمام برنامه‌های حاضر هوش مصنوعی، از چت باتها و دستیاران مجازی برای خودروهای خودران از هوش مصنوعی با حافظه محدود استفاده میکنند.
تا به الان اغلب ما از دو تیپ هوش مصنوعی که بالاتر به ان اشاره کردیم استفاده میکنیم اما در ادامه با دو نوع دیگری از سیستم ها ی هوش مصنوعی نظریه ذهن هوش مصنوعی و هوش مصنوعی خود آگاه اشنا میشویم که به عنوان یک مفهوم شناخته میشوند و درحال حاضر محققان درتلاش و درپی تحقیق و توسعه ان هستند.
هوش مصنوعی مبتنی بر تئوری ذهن (Theory Of Mind AI)
نظریه ذهن هوش مصنوعی همونطور که از اسمش پیداست درتلاش برای رسیدن به هوش انسانی است. به طوریکه قادر به درک بهتر ماهیت هرچیز است. از تشخیص نیازها، احساسات، اعتقادات، و فرآیندهای فکری گرفته تا تصمیمات که در حال حاضر یک صنعت نوپا و یک حوزه مورد علاقه برای پژوهشگران پیشرو در حوزه هوش مصنوعی به حساب میاد.
هوش مصنوعی خود آگاه(Self-aware)
این مرحله نهایی رشد هوش مصنوعی و هدف نهایی همه تحقیقات است که در حال حاضر فقط در حد فرضیه است. اما هوش مصنوعی خودآگاه به هدف تبدیل شدن به مغز انسان و ایجاد خودآگاهی می باشد.
شاخه های هوش مصنوعی
هوش مصنوعی، موضوعی بسیار گسترده است که شاخه‌های متعددی دارد. اصلی ترین درک از شاخه های هوش مصنوعی با برررسی نمودار ون بدرستی شکل میگیرد اما میخواهیم علاوه بر بررسی نمودار با نگاهی دیگر، در ادامه با برخی از انها بیشتر آشناشویم.
شاخه های هوش مصنوعی – یادگیری ماشینی
یادگیری ماشین
یادگیری ماشین مطالعه ی علمی الگوریتم ها و مد ل های آماری مورد استفاد ه ی سیستم های کامپیوتری است که به جای استفاده از دستورالعمل های واضح، از الگوها و استنباط برای انجام وظایف سود میبرند که باعث میشود رایانه ها بدون نیاز به یک برنامه صریح در مورد یک موضوع خاص یاد بگیرند و توانایی تفسیر، پردازش و آنالیز داده ها برای حل مسائل واقعی را داشته باشند. و به طور کلی شامل دو حوزه یادگیری با نظارت و بدون نظارت میشود که به طور مفصل به ان خواهیم پرداخت.
شاخه های هوش مصنوعی – یادگیری عمیق
یادگیری عمیق با به کارگیری شبکه های عمیق عصبی به رایانه‌ها می‌آموزد آنچه را که به طور طبیعی برای انسان انجام میشود، انجام دهند که به کاربرد های ان میتوان در ترجمه ،چت بات و.. اشاره داشت.
شاخه های هوش مصنوعی – پردازش زبان طبیعی (NLP)
روشی برای درک، تحلیل و آنالیز زبان انسانی برای رایانه بحساب میاد و از کاربردهای آن میتوان به ترجمه‌ی ماشینی و ویرایشگرهای متن، دستیار های صوتی و گفت و گوهای تعاملی و .. اشاره داشت.
همچنین از زیر گرایش های جذاب دیگر پردازش زبان طبیعی میتوان میتوان به دو گرایش متن به گفتار و گفتار به متن اشاره داشت که برنامه هارو قادر یکند تا گفتار انسان را در قالب نوشتار پردازش کند. اما نکته حائز اهمیت این است که تشخیص گفتار با تشخیص صدا متفاوت می باشد. تمرکز تشخیص گفتار بر ترجمه گفتار از قالب کلام به متن هست اما تشخیص صدا فقط به دنبال شناسایی صدای کاربر که دونستن این تفاوت بسیار مهم است.
شاخه های هوش مصنوعی – رباتیک
رباتیک یکی از شاخه‌های هوش مصنوعی و میان مهندسی است که به کاربردهای ربات‌ها در حوزه‌های مختلف طراحی ساخت ربات های مبتنی برهوش اشاره دارد.
شاخه های هوش مصنوعی – ویژن
این شاخه از هوش به دو گرایش محبوب و جذاب پردازش تصویر و بینایی ماشین تقسیم بندی میشود. پردازش تصویر یک روشی برای انجام سری عملیات برروی تصویر یا تصاویر که هدف استخراج اطلاعات مفید از آن عکس هست. اما بینایی ماشین توانایی کامپیوتر برای دیدن می باشد که اغلب با کاربردهای صنعتی توانایی دیدن کامپیوتر و وظیفه دیجیتالی کردن یک تصویر، پردازش داده های موجود درآن میتوان اشاره داشت.
سخن نهایی
سپاس که با ما همراه بودید. در این مقاله سعی شد، به بررسی جامعی در رابطه با چیستی هوش مصنوعی، انواع هوش مصنوعی و شاخه های آن بپردازیم. شما میتوانید از طریق شبکه های اجتماعی ما، یعنی تلگرام و اینستاگرام با همراه باشید.
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی که هوش ماشینی هم نیز نامیده میشود، به هوشمندی نشان داده شده توسط ماشین ها در شرایط مختلف، اطلاق میشود که در مقابل هوش طبیعی در انسان ها قرار دارد. زیرا در مواردی خاص با هوش انسان رقابت می کند. به طور عامیانه واژه "هوش مصنوعی" زمانی به کار برده می شود که یک دستگاه از "عملکردهای شناختی" که طی آن انسان ها از اندیشه ها و افکار دیگر انسان ها بهره می گیرند و میتوانند واکنش هایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی داشته باشند که میتوان به درک شرایط پیچیده از محیط پیرامون سیستم، شبیه سازی فرایندهای تفکری واستدلالی انسانی و پاسخ به آنها و توانایی کسب دانش و یادگیری استدلال برای حل مسایل در شرایط مختلف اشاره داشت.
به طور کلی سطوح هوش مصنوعی به سه دسته زیر تفکیک میشود.
هوش مصنوعی محدود چیست؟
- Artificial Narrow Intelligence (ANI)
این نوع هوش مصنوعی که از رایج ترین اشکال هوش بحساب میاد در یک زمینه محدود عمل میکند و شبیه سازی هوش انسانی است و سطحی از هوش مصنوعی که دامنه اختیارات محدود و وظایف کاملا تعیین شده بسیار عالی عمل میکند. به طور کلی این سیستم ها به هدف حل یک مشکل طراحی شده اند و قادر به انجام یک کار اما به بهترین شکل هستند. شاید این ماشین ها بسیار هوشمند به نظر برسند اماحقیقت این است که حتی از ابتدیی ترین سطوح هوش انسانی هم ساده ترعمل میکنند و همانطورر که اشاره شد توانایی پیش برد یک تسک به خصوص رادارند و قادر به فکرکردن نیستند و تنها مجموعه‌ای از کارهای از پیش تعیین‌شده را انجام می‌دهند.
هوش مصنوعی عمومی چیست؟
Artificial General Intelligence (AGI)
این سطح از هوش هنوز یک مفهوم نظری است و به عنوان هوش مصنوعی تعریف می شود که دارای عملکرد شناختی در سطح انسانی است به طور کلی یک سیستم باید متشکل از هزاران سیستم هوش مصنوعی باریک باشد که به صورت پشت سر هم کار می کنند و با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند تا استدلال انسانی را تقلید کنندو همین نشان دهنده سطح پیچیدگی و بزرگی چالش ایجاد یک شبکه هوش مصنوعی عمومی است. اما به گفته‌ی برخی از محققان پیش‌بینی به می شود که، هوش مصنوعی قوی، میتواند خطری جدی برای بشریت ایجاد کند و به گفته استفن هاوکینگ توسعه و پیشرفت هوش مصنوعی قوی، میتواند پایان‌دهنده‌ی تاریخ بشریت باشد .
هوش مصنوعی سوپر
- Artificial Super Intelligence (ASI)
اما هوش مصنوعی سوپر که در قلمرو علمی-تخیلی قرارداده و در مرحله تئوری باقی مونده.
یک سیستم ابر هوش مصنوعی که میتواند از تمام قابلیت‌های انسانی پیشی بگیرد. این شامل تصمیم گیری، تصمیم گیری منطقی و حتی مواردی مانند ساختن هنر بهتر و ایجاد روابط عاطفی می شود.
به منظوری مجموع های از الگوریتم هاست که میتواند همه وظایف انسان ها را به طور کامل یا حتی ان هارا بهتر از خود انسان انجام دهد . که برای روشن شدن بهتر موضوع، باید گفت چنین چیزی هنوز وجود ندارد و فقط در حد یک ایده است اما آنچه مسلم است، این است که انسان در تلاش برای رسیدن به این هدف است.
انواع هوش مصنوعی
اگر بخواهیم تقسیم‌بندی خوبی از هوش مصنوعی داشته باشیم، می‌توانیم آن را بر اساس کاربردهایش گروه‌بندی کنیم. انواع هوش مصنوعی بر اساس کاربرد عبارتند از:
- ماشین‌های هوش مصنوعی واکنش‌گر (Reactive Machines AI)
- هوش مصنوعی با حافظه محدود (Limited Memory AI)
- هوش مصنوعی مبتنی بر تئوری ذهن (Theory Of Mind AI)
- هوش مصنوعی خودآگاه (Self-aware AI)
- ماشین‌های واکنشی(Reactive Machines)
ماشین ها ی واکنشگرا قابلیت بسیار محدود دارند به طوری که قابلیت مبتنی بر حافظه ندارند و فرایندهای ذهن انسان را در واکنش به انواع مختلف محرک‌ها تقلید میکنند. بدین منظور که نمیتوانند از تجارب قبلی خود برای فعالیت‌های فعلی خود استفاده کنند و توانایی یادگیری ندارند. اما کاربرد این ماشین ها قابل چشم پوشانی نیست. یکی از نمونه های رایج دستگاه هوش مصنوعی واکنشی IBM’s Deep Blue دستگاهی که در سال 1997 استاد بزرگ شطرنج گری کاسپاروف را شکست داد.
ماشین های حافظه محدود: این نوع ماشین‌ها از دسته ماشین هایی هستند که علاوه بر داشتن قابلیت‌های ماشین‌های واکنشی، قادر به یادگیری داده‌های مشخصی هستند تا بتوانند تصمیم بگیرند. و اما تقریبا تمام برنامه‌های حاضر هوش مصنوعی، از چت باتها و دستیاران مجازی برای خودروهای خودران از هوش مصنوعی با حافظه محدود استفاده میکنند.
تا به الان اغلب ما از دو تیپ هوش مصنوعی که بالاتر به ان اشاره کردیم استفاده میکنیم اما در ادامه با دو نوع دیگری از سیستم ها ی هوش مصنوعی نظریه ذهن هوش مصنوعی و هوش مصنوعی خود آگاه اشنا میشویم که به عنوان یک مفهوم شناخته میشوند و درحال حاضر محققان درتلاش و درپی تحقیق و توسعه ان هستند.
هوش مصنوعی مبتنی بر تئوری ذهن (Theory Of Mind AI)
نظریه ذهن هوش مصنوعی همونطور که از اسمش پیداست درتلاش برای رسیدن به هوش انسانی است. به طوریکه قادر به درک بهتر ماهیت هرچیز است. از تشخیص نیازها، احساسات، اعتقادات، و فرآیندهای فکری گرفته تا تصمیمات که در حال حاضر یک صنعت نوپا و یک حوزه مورد علاقه برای پژوهشگران پیشرو در حوزه هوش مصنوعی به حساب میاد.
هوش مصنوعی خود آگاه(Self-aware)
این مرحله نهایی رشد هوش مصنوعی و هدف نهایی همه تحقیقات است که در حال حاضر فقط در حد فرضیه است. اما هوش مصنوعی خودآگاه به هدف تبدیل شدن به مغز انسان و ایجاد خودآگاهی می باشد.
شاخه های هوش مصنوعی
هوش مصنوعی، موضوعی بسیار گسترده است که شاخه‌های متعددی دارد. اصلی ترین درک از شاخه های هوش مصنوعی با برررسی نمودار ون بدرستی شکل میگیرد اما میخواهیم علاوه بر بررسی نمودار با نگاهی دیگر، در ادامه با برخی از انها بیشتر آشناشویم.
شاخه های هوش مصنوعی – یادگیری ماشینی
یادگیری ماشین
یادگیری ماشین مطالعه ی علمی الگوریتم ها و مد ل های آماری مورد استفاد ه ی سیستم های کامپیوتری است که به جای استفاده از دستورالعمل های واضح، از الگوها و استنباط برای انجام وظایف سود میبرند که باعث میشود رایانه ها بدون نیاز به یک برنامه صریح در مورد یک موضوع خاص یاد بگیرند و توانایی تفسیر، پردازش و آنالیز داده ها برای حل مسائل واقعی را داشته باشند. و به طور کلی شامل دو حوزه یادگیری با نظارت و بدون نظارت میشود که به طور مفصل به ان خواهیم پرداخت.
شاخه های هوش مصنوعی – یادگیری عمیق
یادگیری عمیق با به کارگیری شبکه های عمیق عصبی به رایانه‌ها می‌آموزد آنچه را که به طور طبیعی برای انسان انجام میشود، انجام دهند که به کاربرد های ان میتوان در ترجمه ،چت بات و.. اشاره داشت.
شاخه های هوش مصنوعی – پردازش زبان طبیعی (NLP)
روشی برای درک، تحلیل و آنالیز زبان انسانی برای رایانه بحساب میاد و از کاربردهای آن میتوان به ترجمه‌ی ماشینی و ویرایشگرهای متن، دستیار های صوتی و گفت و گوهای تعاملی و .. اشاره داشت.
همچنین از زیر گرایش های جذاب دیگر پردازش زبان طبیعی میتوان میتوان به دو گرایش متن به گفتار و گفتار به متن اشاره داشت که برنامه هارو قادر یکند تا گفتار انسان را در قالب نوشتار پردازش کند. اما نکته حائز اهمیت این است که تشخیص گفتار با تشخیص صدا متفاوت می باشد. تمرکز تشخیص گفتار بر ترجمه گفتار از قالب کلام به متن هست اما تشخیص صدا فقط به دنبال شناسایی صدای کاربر که دونستن این تفاوت بسیار مهم است.
شاخه های هوش مصنوعی – رباتیک
رباتیک یکی از شاخه‌های هوش مصنوعی و میان مهندسی است که به کاربردهای ربات‌ها در حوزه‌های مختلف طراحی ساخت ربات های مبتنی برهوش اشاره دارد.
شاخه های هوش مصنوعی – ویژن
این شاخه از هوش به دو گرایش محبوب و جذاب پردازش تصویر و بینایی ماشین تقسیم بندی میشود. پردازش تصویر یک روشی برای انجام سری عملیات برروی تصویر یا تصاویر که هدف استخراج اطلاعات مفید از آن عکس هست. اما بینایی ماشین توانایی کامپیوتر برای دیدن می باشد که اغلب با کاربردهای صنعتی توانایی دیدن کامپیوتر و وظیفه دیجیتالی کردن یک تصویر، پردازش داده های موجود درآن میتوان اشاره داشت.
سخن نهایی
سپاس که با ما همراه بودید. در این مقاله سعی شد، به بررسی جامعی در رابطه با چیستی هوش مصنوعی، انواع هوش مصنوعی و شاخه های آن بپردازیم. شما میتوانید از طریق شبکه های اجتماعی ما، یعنی تلگرام و اینستاگرام با همراه باشید.